Szczupak

Szczupak pospolity
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	szczupakokształtne
Rodzina	szczupakowate
Rodzaj	Esox
Gatunek	szczupak pospolity
Nazwa systematyczna
Esox lucius
Linnaeus, 1758

Szczupak pospolity (Esox lucius) – szeroko rozprzestrzeniona, drapieżna ryba z rodziny szczupakowatych (Esocidae). Jej okołobiegunowy zasięg występowania jest największym naturalnym zasięgiem ryb wyłącznie słodkowodnych. Zasięg występowania i biotop Cała Europa, z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, południowych Włoch i południowej części Półwyspu Bałkańskiego a także północna oraz środkowa Azja i Ameryka Północna. Introdukowany w wielu krajach świata m.in. w Hiszpanii i Irlandii. Żyje w wodach słodkich, zarówno płynących, jak i stojących, oraz w słonawych wodach Bałtyku. Cechy morfologiczne Osiąga długość do 1,5 m i masę do około 10 kg. Okazy ponad 15–20 kg są rzadkie. Notowany rekord masy wynosił 35 kg^[3]. Ciało szczupaka pospolitego jest spłaszczone, opływowe. Głowa wydłużona, ze zwężającymi się szczękami i bardzo szerokim spłaszczonym pyskiem. Zęby szczupaka na żuchwie są skierowane do środka i bardzo ostre, szczęka jest ich pozbawiona. Ponadto liczne zęby występują na kości podniebiennej, kościach międzyszczękowych, lemieszu, kości gnykowej oraz łukach skrzelowych. Łuski są dosyć małe, owalne, mocno osadzone w skórze. Linia boczna dobrze rozwinięta, często poprzerywana, posiada dwa lub trzy rozgałęzienia wzdłuż boków. Na głowie znajdują się liczne jamki zmysłowe. Płetwy grzbietowa i odbytowa są przesunięte mocno do tyłu i położone blisko siebie. Ubarwienie zmienne w zależności od warunków środowiska. Młode osobniki są zwykle jasnozielone, brązowawe lub srebrzyste. Ciemne plamy na bokach zlewają się czasami w poprzeczne smugi. Starsze osobniki mają ciemnozielony grzbiet, jaśniejsze nakrapiane żółtymi plamami boki i biały brzuch. Płetwy parzyste są czerwonawe i jasne, na nieparzystych występują ciemne poprzeczne paski. W dobrych warunkach rośnie bardzo szybko. Odżywianie Jest świetnie przystosowany do życia wodnego drapieżnika, normalnie nie jest aktywnym myśliwym, choć zalicza się do najbardziej drapieżnych ryb. Czyha w ukryciu między roślinami wodnymi i czeka na przepływającą zdobycz. Większe osobniki mogą aktywnie gonić ławice ryb (na przykład śledzi) w strefie pelagicznej dużych jezior albo Bałtyku. Szczupak wybiera ryby często występujące w jego ekosystemie i dostatecznie duże, "żeby były warte wysiłku”. Wśród szczupaków częstym zjawiskiem jest kanibalizm. Rozród Tarło odbywa wczesną wiosną – w marcu i kwietniu, na zarośniętych płyciznach, starorzeczach i zalanych łąkach. Ikra jest bardzo drobna, jest ona przytwierdzana do roślinności wodnej. Wylęg następuje po 12–15 dniach. Znaczenie gospodarcze Mięso szczupaka jest wysoko cenione, szczególnie w Europie środkowej i południowej, trudne jednak do porcjowania w taki sposób, by uniknąć pozostawienia w mięsie ości. Popularna ryba wśród wędkarzy sportowych, łowiona na przynęty naturalne (na żywca) i sztuczne (woblery, rippery, błystki obrotowe oraz wahadłowe (tzw. "blachy") i inne. Najpopularniejszą metodą połowu jest spining. Wędkarzy podczas połowu szczupaka obowiązują okresy i wymiary ochronne zgodnie z regulaminem PZW. Ochrona W ostatnich latach liczebność szczupaka w polskich wodach wyraźnie się zmniejszyła ze względu na nieracjonalną gospodarkę rybacką i kłusownictwo oraz także bardzo dużą presję wędkarską. Niski stan wód w rzekach w okresie wiosennym oraz brak rozlewisk przyczyniają się do wypierania tego drapieżnika z rzek przez inne gatunki np. bolenia. Bardzo ważna jest ochrona środowiska szczupaka i innych ryb. Chodzi o zatrute wody, przeżyźnienie, brak miejsc na tarliska i inne. W wędkarstwie sportowym coraz częściej zaleca się zwracanie wolności wszystkim albo prawie wszystkim złowionym rybom – "catch and release" – czyli "złów i wypuść". W ten sposób, dostarczając sobie wędkarskich przeżyć, jednocześnie chroni się populację danego gatunku.

Wymiar ochronny : 45 cm lub 50 cm (niektóre wody)

Okres ochronny1 stycznia - 30 kwietnia (w rzekach; w zbiornikach zaporowych) 1 marca - 30 kwietnia (w pozostałych wodach)

Rekord Polski 24,10 kg 128 cm (1976)^{[potrzebne źródło]}